امرداد (Ameretat)

در اسطوره‌های اوستایی و باورهای زرتشتی٬ اَمُرداد ششمین امشاسپند است. این امشاسپندبانو نماینده جاودانگی و پایندگی و بی‌مرگی اهورامزدا است. همچنین اَمُرداد نگاهبان و پاسدار گیاهان و رستنی‌ها به شمار می‌رود. او گونه‌های گیاهان و جانوران را بر روی زمین گسترده است و سرسبزی و آبادانی سرزمین ها و افزونی رمه‌ها را برای انسان‌ها ارمغان می‌آورد.

«اَمُرداد» در اوستا اَمـِر ِتـاتْ (Amərətāt) و در پارسی امروز مرداد گفته می‌شود. بخش نخست واژه «اَ» در پارسی پیشوند نفی است، بخش دوم، مَر از ریشه‌ مصدری به معنی مرگ و بخش سوم، تات پسوند رسایی است، و روی‌هم صفتی است که معنی بی‌مرگی و جاودانگی می‌دهد.

دشمن امشاسپندمرداد و دیو هماورد او، زَریزدیو است که زمین و گیاهان را زهرآگین می‌کند تا پژمرده شوند و باعث پیری و مرگ می‌شود. همکاران او ایزدرَشن، ایزداَشتاد و ایزدزامیاد هستند و امشاسپندبانو خرداد همواره در کنار اوست.

در گاهﺷماری زرتشتی، برج پنجم هر سال خورشیدی و روز هفتم هر برج به نام این امشاسپند است. روز هفتم مردادماه (=اَمردادروز از اَمردادماه) جشن اَمردادگان برگزار می شود.
گل زنبق ویژه این امشاسپند زیباست.

در اسطوره‌های زرتشتی٬ دو امشاسپند هـَئوروَتات و اَمـِر ِتـاتْ (خرداد و مرداد) پیوسته در کنار یکدیگر یاد می‌شوند و در اوستای نو نیز این دو امشاسپند، پاسدارنده آب‌ها و گیاهان اند که به یاری مردمان می‌آیند و تشنگی و گرسنگی را شکست می‌دهند. به سبب ارتباطشان با آنچه که زندگی را حفظ می کند٬ پاسدار خوردنی‌ها و نوشیدنی‌ها برای انسان‌ها و موجودات دیگر هستند. جسم خاکی زرتشت یا «گوهر تن» نیز به آن دو سپرده شده‌است.
بنا بر نوشته‌‌های زرتشتی و پهلوی این دو امشاسپندبانو به همراه سپندارمذ در سمت چپ اهورامزدا می‌ایستند. هورمزد٬ «رسایی خرداد» و «جاودانگی امرداد» را به کسی خواهد بخشید که اندیشه و گفتار و کردارش برابر آیین راستی است.
همان‌طور كه این دو امشاسپند کنارهم و باهم ناميده‌ می‌شوند، دو دیو که هماورد این‌ دو هستند نیز همیشه در کنار هم هستند. زَريزدیو (زَئـيـری) ديو گرسنگی و دشمن امرداد است كه زهر می سازد و تَريزدیو (تــَئـيـری) نیز ديو تشنگی و دشمن امشاسپند خرداد است.
به رغم نقش بارز این دو امشاسپندبانو در اسطوره‌های زرتشتی٬ از آن‌ها كمتر از امشاسپندان دیگر یاد شده‌است. احتمالا نیایش های مربوط به این دو امشاسپند بلندپایه از میان رفته باشند. برخی پژوهشگران معتقدند نام دو فرشته هاروت و ماروت که که در قرآن آمده است احتمالا از نام اوستایی این دو امشاسپند یعنی هـَئوروَتات و اَمـِرتـاتْ برداشت شده‌‌ است.