در اساطیر هاوایی «پی لی» ایزدبانوی آتش، آذرخش و آتش فشان است. در میان مردم باستانی هاوایی پی لی نماد نیروی آفرینش، عشق، هوس و سرسختیست.
پی لی از روح مقدس هومیا زاده شده است. هومیایی که مانند بقیه ایزدها و ایزدبانوهای هاوایی از زمین مادر (پاپا) و پدرآسمان (واکیا) پدید آمده است.
پی لی خواهران و برادران بیشماری داشت که یکی از آنها «ناماکوکاها» ایزدبانوی دریاها بود، پی لی زیبا شوهر او را اغوا کرد و خشم ایزدبانوی دریا را برانگیخت. افسانه می گوید که پی لی از ترس خواهرش به دور ترین جزیره هاوایی گریخت و خواست برای خود خانه ای بسازد اما هر بار ایزدبانوی دریا خانه اش را با امواج خشمگینش ویران می کرد و هربار آتش خشم پی لی را بیشتر بر می انگیخت. پی لی هربار دورتر می شتافت و آتش خشم فوران کرده اش جزیره هایی کوچک در مسیر حرکتش می ساخت. تا روزی که چنان آتش خشمش فوران کرد که گدازه های قلبش کوه «مونالوآ» بلندترین کوه زمین را از کف اقیانوس ساختند و از سطح دریا نیز بالاتر آمدند. آنقدر که حتی امواج خشمگین ناماکوی نیز به آتش قلب پی لی نمی رسید.
پی لی همانجا ماند و برادرانش نیز به او پیوستند، «کاماهو» بزرگترین برادرش که نگهبان چشمه زندگیست و برادران دیگرش رعد، انفجار، باران آتش و رود مواد مذاب.
آتش خشم و حسد پی لی هرروز بیشتر می شد و به جنگ خواهرش ایزدبانوی دریا می رفت، گدازه های آتشین و رود مواد مذاب را به سمت دریا می ریخت و خواهرش نیز با امواج سرد و سهمگینش آن ها را سرد و خاموش می کرد. پی لی روز بروز جزیره اش را بیشتر در دریا می گستراند و خواهرش نیز روزبروز بیشتر او را با موج و طوفان می کوفت.
تا اینکه «کاماپوآ» نیمه خدای فرزند ایزد باروری و کشاورزی، با کمک باران و سیلاب به جنگ پی لی برخاست، پی لی گدازه های آتشینش را به اسمان پرتاب می کرد و کاماپوآ نیز با رگبار و سیلاب گدازه های آتشین او را سرد و خاموش می کرد و می میراند.
نبرد این دو چنان شدت گرفت که برادران پی لی از ترس اینکه این نبرد همه چیز را نابود کند، به او التماس کردند تا تا نبرد را پایان دهد. پی لی و کاماپوآ صلح کردند و پی لی به او اجازه داد تا زمین های دور از قلب آتشینش را تبدیل به زمین هایی برای کشاورزی انسان های فانی کند.
بزرگترین دشمن پی لی، «پولیاهو» یا ایزدبانوی برف است. که گاه گاه از آسمان به پی لی یورش می برد و قله کوهش را سفیدپوش می کند اما پی لی خشمگین می شود و با حرارت قلب آتشینش برف ها را از قله اش می زداید.
مردم هاوایی هرگاه در دره ها و راه های پر پیچ و خم کوه های آتشفشانی راه می روند به سمت پی لی نگاه می کنند و یک شاخه توت وحشی برایش در پرتگاه پرتاب می کنند تا آن ها و کودکانشان را از آتش خشم وفوران آتشفشان حفظ کند.
خدایان باستان 